Mieszkańcy Półwyspu Iberyjskiego wzięli się na serio do oszczędzania. Z początkiem maja premier Portugalii Pedro Passos Coelho zapowiedział drastyczne cięcia, które do 2015 r. mają przynieść 4,8 mld euro.

W sektorze publicznym pracę ma stracić 30 tys. osób, pozostali będą pracowali o pięć godzin dłużej tygodniowo, a we wszystkich ministerstwach wydatki zostaną obcięte o 10 procent. Radni górskiego miasteczka Covilha najwidoczniej przestraszyli się, że nie będą mieli z czego zapłacić za prąd. Wpadli więc na genialny pomysł i zapowiedzieli, że zbudują ulice, które będą generowały elektryczność.

W Portugalii...

Covilha leży 300 km od Lizbony, w górach Serra da Estrela, liczy ponad 36 tys. mieszkańców i 31 parafii. Znana jest przede wszystkim z turystyki górskiej. Pierwsza osada została założona w XII w. przez króla Sancho I, który wybudował zamek i otoczył wzgórze murami. W XVIII w. trzęsienie ziemi zrujnowało fortyfikacje. Sto lat później osada otrzymała prawa miejskie z rąk króla Luisa I. W latach 30. ubiegłego wieku miasto liczyło nawet 50 tys. osób.

Dziś uwagę turystów przykuwa wyłożona zabytkowymi kaflami fasada kościoła pw. Najświętszej Marii Panny. W mieście działa kilka firm odzieżowych szyjących dla takich marek, jak Hugo Boss, Armani, Zegna, YSL, Christian Dior czy Calvin Klein, a także uniwersytet – Universidade Beira Interior.

To właśnie naukowcy z lokalnego uniwersytetu postanowili wykorzystać koncentrację ruchu na określonych odcinkach ulic i skonstruować drogę wytwarzającą prąd dzięki energii kinetycznej pieszych i pojazdów. Pierwsza nawierzchnia będzie gotowa już w tym miesiącu i zostanie poddana testom. Nie będzie to jednak perpetuum mobile. Wytworzony w ten sposób prąd zostanie wykorzystany do oświetlenia ulicy oraz do zasilania sygnalizacji i znaków informacyjnych.

Projekt o nazwie Wayenergy prowadzą dwaj iberyjscy naukowcy: Francisco Duarte i Felipe Casimiro. Technologia opiera się na specjalnej wykładzinie generującej prąd pod wpływem nacisku. Podobne projekty realizuje się w innych portugalskich miastach: Guimaraes i Lizbonie. Covilha chce położyć energotwórczą nawierzchnię na dwóch ulicach. Waydip, firma prowadząca projekt, myśli już o ekspansji międzynarodowej. Wiadomo, energia jest coraz droższa, więc wszelkie niekonwencjonalne metody jej pozyskania natychmiast znajdują poklask i mogą liczyć na finansowanie. Co istotne, energia nie musi być zużywana od razu. Może być magazynowana w specjalnych kondensatorach lub włączona do miejskiej sieci elektrycznej.

Covilha jest wyzwaniem dla architektów i planistów. 350-metrowa różnica poziomów w mieście, konieczność wspinania się pod górę, pokonywania niezliczonej ilości schodów, ograniczona możliwość poruszania się samochodami i komunikacją miejską zmuszają włodarzy miasta do poszukiwania innowacji. Według obliczeń w 90 proc. przemieszczanie się z domu do pracy czy szkoły zajmuje zazwyczaj mniej niż pół godziny. Nie są to więc duże dystanse. To, co nie jest problemem dla młodych, którzy zawsze mogą wskoczyć na rower czy przebiec się w drodze do celu, sprawia niemałe trudności ludziom starszym. Niewykluczone więc, że miasto, które będzie pozyskiwało energię z ruchu, wykorzysta ten wynalazek do fundowania obywatelom i turystom kolejnych udogodnień, np. ruchomych schodów czy samobieżnych mat znanych z większych lotnisk lub dziecięcych wyciągów narciarskich.

...i w Izraelu

Testowanie technologii wytwarzającej prąd z ruchu drogowego nie jest niczym nowym. Podobne prace trwają już od 2008 r. w Izraelu. Firma Innowattech wspólnie z Instytutem Technologicznym Technion w Hajfie rozwija metodę bazującą na piezoelektryce. Zjawisko piezoelektryczne zostało odkryte przez Piotra i Jakuba Curie w 1880 r. Naukowcy zauważyli ładunki elektryczne na powierzchni kryształów, na których badali wpływ naprężeń mechanicznych na własności piroelektryków. Znalazło to zastosowanie w produkcji przetworników w gramofonach, głośnikach czy mikrofonach, a także w produkcji wtrysków paliwa w systemie common-rail, wag, iskrowników czy sond USG.