Nazwa „franczyza" pochodzi od angielskiego słowa „franchise" oznaczającego koncesję biznesową. Mówiąc potocznie, franczyza to przyłączenie się drobnego przedsiębiorcy do sieci biznesowej stworzonej przez wielkich graczy. Nie jest to jednak akcesja. Mimo udzielenia sobie praw i jednocześnie przyjęcia wzajemnych zobowiązań obie strony nadal prawnie i finansowo pozostają odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami.

Cyrograf czy przepustka do sukcesu?

Cała koncepcja franchisingu polega na prowadzeniu działalności gospodarczej zgodnie z koncepcją ustanowioną przez franczyzodawcę. Z tego powodu umowa franczyzy zawiera z reguły tzw. pakiet franczyzowy, który jest swego rodzaju cyrografem biznesowym. Franczyzobiorca zobowiązuje się do znacznego ograniczenia swoich swobód gospodarczych. Od chwili zawarcia umowy aż do jej wygaśnięcia musi nie tylko prowadzić działalność w ściśle określony sposób, lecz także zaopatrywać się jedynie u wyznaczonego dostawcy, szkolić w swoim punkcie przyszłych franczyzobiorców lub korzystać z jednolitych materiałów promocyjnych i reklamowych.

Przedsiębiorca musi zdawać sobie sprawę, że umowa będzie go obligowała do poddania się kontrolom franczyzodawcy, zachowania w tajemnicy niektórych spraw dotyczących działalności w ramach franczyzy oraz konieczności ponoszenia opłat na rzecz franczyzodawcy.

Co zatem zyskuje franczyzobiorca i dlaczego ta forma działalności gospodarczej cieszy się sporym powodzeniem na świecie? Przede wszystkim własną działalność gospodarczą można rozpocząć od razu pod znaną marką, która ma zazwyczaj bardzo bogatą ofertę towarów wysokiej jakości. Dodatkowo franczyza gwarantuje niskie nakłady finansowe związane z otwieraniem sklepu, salonu, biura czy szkoły. W wypadku wielu światowych firm handlowych franczyzobiorca może uzyskać darmową pomoc przy projekcie aranżacji salonów firmowych, tworzeniu automatycznego systemu zamawiania towaru na podstawie analizy sprzedaży, może korzystać z bezpłatnych dostaw towaru bezpośrednio do sklepu lub salonu, z opieki wyznaczonego specjalisty w pierwszym okresie działalności oraz ewentualnego doradztwa. Sieci franczyzowe oferują też indywidualne pakiety dodatkowych opcji zachęcających średnich i drobnych inwestorów do poszerzenia współpracy. Coraz częściej przedsiębiorcy z sektora handlowego są zachęcani do podpisania tego typu umowy bezpłatnymi szkoleniami dla personelu, dostępem do pełnej oferty firmy ze wszystkimi nowościami, gwarancją darmowego odbioru niesprzedanego towaru oraz brakiem opłat za jego magazynowanie. Szczególnie ciekawa dla franczyzobiorcy jest oferta reklamowa. Właściciel sieci tę sferę działalności bierze całkowicie na siebie. Prowadzący sklep czy salon firmowy nie musi się martwić o kampanię promocyjną, ponieważ w sposób profesjonalny wykona to za niego franczyzobiorca.

Wydawałoby się, że nie ma nic prostszego, jak zgłosić się ze swoim kapitałem do tego typu sieci franczyzowej i szczęśliwie wypłynąć na szerokie wody biznesu pod opieką potężnego partnera.

Niestety, sieci mają także swoje wymagania i są one zazwyczaj dość trudne do spełnienia. Na przykład do niedawna większość franczyzowych sieci handlowych nie chciała podpisywać umów z partnerami z miejscowościach liczących mniej niż 30 tys. mieszkańców. Sieci handlowe nie są też zazwyczaj zainteresowane udzielaniem franczyzy właścicielom lokali mniejszych niż 70 mkw. Nie mniej istotny jest sam tytuł prawny do lokalu.

Nie tylko handel

Ale franczyza jako model gospodarczy nie dotyczy jedynie handlu. W zasadzie handel nie jest nawet główną gałęzią tej formy działalności. Na świecie najwięcej tego typu koncesji gospodarczych dotyczy usług, w tym szczególnie w obrocie nieruchomościami. Najwięksi potentaci w tej dziedzinie wykorzystują system franczyzowy. Małe lub średnie lokalne agencje nieruchomości rozwijają się pod parasolem ochronnym i szyldem silnej marki, która dysponuje zazwyczaj znakomitym zapleczem marketingowym, informatycznym i szkoleniowym. Agenci, którzy podpiszą umowę franczyzową z prawdziwymi gigantami rynku nieruchomości, mają zagwarantowany dostęp do obszernej, stale aktualizowanej bazy nieruchomości oferowanych przez wszystkich członków sieci oraz profesjonalną opiekę firmowych prawników.