George  Friedman,  szef  Statforu,  twierdzi,  że  Chiny  upadną  w  ciągu  20  lat  w  wyniku  wycofania  się  Amerykanów  z  tego  rynku.  Jak  pan  widzi  to  jego  proroctwo?

Śmieję  się.  Proszę  zaznaczyć:  śmieję  się.  Proszę  pana,  ja  byłem  na  placu  Tiananmen  w  1989  r.  i  od  tamtej  pory  takich  teorii,  jak  Friedmana  o  upadku  Chin,  było  na  Zachodzie  co  najmniej  kilkanaście.  Jak  dotychczas,  wszystkie  te  teorie  upadły,  a  Chiny  są  coraz  silniejsze.  Warto  to  brać  pod  uwagę.  Ja  nie  kreuję  wizerunku  Chin,  nie  twierdzę,  że  są  niezagrożone.  Tym  niemniej  jest  jedna  niepodważalna,  i  to  widać  naocznie,  wynika  ze  wszystkich  statystyk,  zestawień:  Chiny  rzeczywiście,  szczególnie  po  2008  r.,  w  kontekście  zachwiania  się  rynków  zachodnich  zdecydowanie,  ale  to  zdecydowanie  się  wzmocniły  w  sensie  gospodarczym.

Paradoks?

To  jest  konsekwencja  opcji  przyjętej  po  1990  r.  Do  Chin  pojechał  wtedy  Milton  Friedman.  Chińczycy  się  przyglądali,  ale  odrzucili  wszelkie  terapie  szokowe,  wszelkie  konsensusy  waszyngtońskie.  Uznali,  że  państwo  powinno  być  silne,  a  rynek  wspomagający.  A  nie  odwrotnie,  jak  zrobiliśmy  my  na  Zachodzie,  w  tym  w  Polsce.  Efekty  zdają  się  potwierdzać  ich,  a  nie  naszą  koncepcję.  Problem  w  tym,  że  od  tamtej  pory,  w  2008  i  2009  r.,  Chińczycy  stracili  konsensus,  który  wcześniej  mieli.  Czyli  nie  wysuwać  się  przed  szereg,  nie  siadać  na  pierwszym  miejscu,  powoli  zbierać  siły  i  nabierać  mocy.  Ten  konsensus,  ze  zrozumiałych  względów,  po  2009  r.  upadł,  ponieważ  świat  zaczął  od  Chin  oczekiwać  coraz  więcej.  Sukcesy,  które  zaczęli  notować,  zaczęły  ich  przerastać.  I  w  tym  kontekście  podzielili  się,  powstały  różne  ścierające  się  szkoły.  Miejmy  nadzieję,  że  znajdą  konsensus  w  listopadzie  tego  roku.

Czemu  akurat  w  listopadzie?

Szykuje  się  bardzo  ważne  plenum  partii.  Ma  być  ogłoszony  nowy,  pakiet  reformatorski.  Niewątpliwie  kraj  jest  na  zakręcie,  mimo  że  zdecydowanie  urósł  w  siłę.  Co  zresztą  można  udowodnić  i  oni  to  udowadniają  na  wiele  sposobów.  Chiny  wyprzedzają  Stany  Zjednoczone  i,  jeśli  coś  nadzwyczajnego  się  nie  zdarzy,  staną  się  największą  gospodarką  świata.  Kolejny  element,  niezwykle  ważny  w  tym  kontekście  –  przez  ostatnich  kilkanaście  lat  Chiny  notowały  niebywałe  nadwyżki  handlowe  z  całym  Zachodem,  poczynając  od  Stanów  Zjednoczonych.  Bywały  lata,  i  ten  rok  też  taki  będzie,  że  nadwyżka  chińska  w  handlu  z  USA  wynosiła  300  mld  dolarów.  Czyli  połowę  polskiego  PKB!