Jest już osiem krajów na świecie, gdzie prawie nie używa się gotówki – twierdzą autorzy raportu „Cashless Journey” wydanego ostatnio przez firmę MasterCard. Podkreślają, że w należącej do tej grupy Szwecji już 89 proc. transakcji dokonuje się bezgotówkowo. To jednak nie cała prawda. Gdy weźmiemy pod uwagę ilość transakcji, a nie ich wartość, to nawet w Szwecji prawie połowa dokonywana jest gotówką, a w Polsce ten odsetek sięga 95 proc.

Trudno się jednak dziwić firmom obsługującym karty płatnicze, że próbują nakręcać atmosferę. Visa i MasterCard są liderami na rynku i dobrze zarabiają na tym, że coraz mniej płatności dokonywanych jest gotówką. Akcje systemu płatności Visa od wejścia na giełdę w marcu 2008 r. do lutego 2014 r. wzrosły o ponad 250 proc. Cena akcji MasterCard od 2006 r. wzrosła o ponad 1600 proc. Przychody Visa i MasterCard rosną szybciej niż światowa gospodarka. W ciągu ostatniej dekady światowy PKB rósł w średnim rocznym tempie 6,4 proc. (wzrósł z 37,6 bln USD do 70 bln USD), a Visa i MasterCard zwiększały przychody o 16 proc. rocznie (z 4,2 mld USD do 20 mld USD).
Wyeliminowanie gotówki w Polsce może być trudniejsze, niż się politykom wydaje. Tylko 70 proc. Polaków ma konto bankowe, a zaledwie 37 proc. kartę debetową
Tylko z kartą w kieszeni

Oczywiście nie można mieć pretensji do prywatnych firm, że zarabiają pieniądze. Problemem jest jednak to, że często pojawiają się przesłanki świadczące o tym, iż obie firmy nadużywają dominującej pozycji na rynku (mają 95 proc. rynku kart płatniczych w Europie i 99 proc. w Polsce). Nie chodzi tylko o zbyt wysokie opłaty (choć to także istotne). Na przykład w 2011 r. obie firmy odmówiły obsługiwania wpłat dla portalu WikiLeaks, który ujawniał tajne dokumenty. W ten sposób zablokowały wpływy rzędu 130 tys. euro dziennie i bardzo utrudniły organizacji funkcjonowanie. Ta sankcja byłaby znacznie doktliwsza, gdyby nie było możliwości dokonywania wpłat gotówką.