Polacy nie Szwejki” zanotował w swoim dzienniku pod datą 19 września 1980 r. Anatolij Czerniajew, ówczesny zastępca kierownika Wydziału Międzynarodowego KC Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego. Słowa te odzwierciedlają nastawienie przywódców sowieckich do Polaków i powstania „Solidarności”.

Anatolij Czerniajew ma dziś 90 lat, niedawno opublikował swoje dzienniki: „Sowmestnyjizchod. Dnewnik dwóch epoch. 1972– 1991”. To fascynująca lektura, odzwierciedlająca atmosferę, jaka panowała na Kremlu w tamtym czasie. Co ciekawe, wiele zapisów dotyczy spraw polskich. A poznanie zamiarów i planów Moskwy wobec wydarzeń w Polsce jest kluczem do zrozumienia naszej najnowszej historii.

Z zapisów Czerniajewa wynika, że powstanie „Solidarności” wywołało na Kremlu szok. Ilustrują one dezorientację sowieckich satrapów, ich obawy przed daleko idącymi następstwami tego faktu dla samego Związku Sowieckiego i całego bloku. Wynika z nich jednoznacznie, że z powodów politycznych i gospodarczych wykluczano interwencję militarną w Polsce.