W powszechnej opinii Kościół nie idzie z duchem czasu. „Zacofany, boi się nowoczesności" – tak mówią o nim nawet wierni. Z drugiej strony fakt założenia przez Benedykta XVI profilu na Facebooku komentowano z ironią. Niby życzliwie, ale z drwiną w głosie, tłumacząc, że użytkownicy portalu wyśmieją gest papieża seniora. Eksploracja nowych technologii wydaje się nie do uniknięcia. Otwarta jest za to ocena, jak Kościół sobie z nią poradzi.

Ewangelia na iPada

Wbrew obiegowej opinii – radzi sobie całkiem nieźle. Już teraz czytania mszalne są dostępne do odsłuchania na komórce czy w formacie mp3. Od tapet na ekran komputera po specjalny program, dzięki któremu proboszczowie mogą łatwiej zarządzać parafią – treści ewangeliczne w internecie są coraz lepiej widoczne. Serwis Mateusz.pl uruchomił czytania na każdy dzień, które w formie news-lettera można zamówić na iPhone'a lub iPada. Z kolei jezuita Kamil Rogalski, współpracujący z Internetowym Domem Rekolekcyjnym, zwraca się do ludzi żyjących w szybkim tempie, cytując św. Ignacego Loyolę: „rekolekcje powinny być dopasowane do trybu życia". Rogalski zdaje sobie sprawę, że modlitwa w metrze, gdy na uszach ma się słuchawki odtwarzacza mp3, dla wielu jest nie do przyjęcia. „Ośmielę się jednak stwierdzić, że św. Ignacy, widząc te nowe propozycje, ucieszyłby się bardzo".

W grudniu 2010 r. religia.tv przed świętami uruchomiła dla widzów rekolekcje. Ich formuła – nadawanie w telewizji na żywo – nie była jednak typowa, co wywołało mieszane uczucia. Program otwierała rozmowa, którą prowadzili Marcin Prokop, Arkadiusz Onyszko oraz Paweł Królikowski. Następnie dominikanin Wojciech Jędrzejewski wygłaszał krótką naukę, a program kończyły odpowiedzi, których duchowny udzielał na pytania telewidzów piszących na czacie lub telefonujących do studia.

– W ostatni adwent księża zaczęli prowadzić rekolekcje na Twitterze. Internet, radio, telewizja to cenne narzędzia, ale rekolekcje nie mogą się kończyć na oglądaniu – mówi ks. Andrzej Sikorski z portalu duchowy.pl, na którym uruchomiono wyszukiwarkę rekolekcji. – Rekolekcje mają służyć otwarciu na sakramenty – podsumowuje kapłan.

SoulOS.pl działa od kwietnia. Na portalu pojawiła się wtyczka do ściągnięcia, której zadaniem jest rozpoznanie środowiska online, w jakim przebywa użytkownik komputera, a następnie podsuwanie mu złotych myśli. Są nimi cytaty z homilii, listów i wypowiedzi Jana Pawła II. Po zalogowaniu się na Facebooka pojawiają się hasła mówiące o tym, że przyjaźń nie jest możliwa na odległość. Po wejściu do systemu aukcyjnego dowiemy się, że wartość człowieka nie jest oparta na posiadaniu. – Wiadomości pojawiają się w formie czatu, jakby ktoś do nas pisał – tłumaczy Maciej Nowicki z agencji Hypermedia Isobar, która aplikację wykonała dla Centrum Myśli Jana Pawła II pro publico bono. Aplikacja instaluje się bez problemu. Kiedy wchodzę na stronę google.pl, papież przekonuje mnie, że „wielko-duszne dzielenie się zdobyczami wiedzy jest ważniejsze niż współzawodnictwo". Gdy korzystam z portalu „Uważam Rze", aplikacja podsuwa cytat, który zachęca do bycia czujnym, abyśmy nie stali się społeczeństwem, w którym wszyscy wszystkim czegoś zazdroszczą. – Hasła są przystępne i zrozumiałe, czasem zabawne, czasem ironiczne, z pewnością zwięzłe, takie jak wpisy na czacie – dodaje Nowicki.

„Papieski Google"

Gianfranco Ravasi, którego w trakcie ostatniego konklawe typowano na nowego papieża, umieszcza na Twitterze fragmenty Ewangelii, często dodaje do nich komentarz lub wyjaśnienie. Rzecznik Watykanu, jezuita Federico Lombardi, rzekomo rozpoczyna dzień nie od przeglądania gazet, lecz lektury blogów, które prowadzą włoscy dziennikarze. Dzień po beatyfikacji Jana Pawła II do Watykanu zaproszono blogerów z całego świata. Odpowiedziało tak wielu, zarówno duchownych, jak i świeckich, że konieczna była selekcja, a część z nich losowano. Beatyfikacja była też okazją, aby pierwszy raz, przy wsparciu firmy Sony, wydarzenie tego typu zarejestrować eksperymentalnie w technice 3D. – To nie przypadkowa, lecz strategiczna i obowiązkowa decyzja Watykanu – mówił wtedy Lombardi. Pierwszy tweet, którego papież Benedykt wysłał za pomocą touchpada, odebrano jako wskazówkę, że Kościół, nawet jeśli nie w pełni rozumie internet i nowe technologie, nie może odwracać się do nich tyłem. Około 60 proc. polskich parafii ma swoją stronę internetową. Z badań Mega-panel BPI/Gemius wynika, że ponad 2 mln internautów w Polsce odwiedza strony religijne i spędza na nich 800 tys. godzin miesięcznie. Podobne zainteresowanie obserwuje się tylko we Włoszech i USA. Z kolei dane zebrane przez Uniwersytet Santa Croce w Rzymie pokazują, że 43 proc. polskich księży pracujących nad przygotowaniem homilii korzysta z materiałów dostępnych w internecie, podczas gdy na świecie jest ich już 60 proc.